Bijen zijn fascinerend en wonderbaarlijk

“Bijen zijn geweldig,” vindt imker Hub Kleuters uit Merkelbeek. “De organisatie in een bijenkast is fascinerend. Geen democratie en ook geen totalitaire staat. 60.000 bijen in een kleine ruimte, maar het werkt. Elke bij weet wat te doen en niemand loopt de kantjes eraf.” De oud-varkenshouder vindt het jammer dat de helende werking van bijenproducten onderbelicht blijft: “De natuur kan heel veel zelf.” Het houden van bijen speelt zich vooral af in de hobbysfeer en wordt beoefend door mensen met interesse in de natuur, vooral in bloemen en insecten. Het leren kennen van en het omgaan met het geheimzinnige bijenvolk heeft een speciale aantrekkingskracht. We spraken drie hobby-imkers die ieder op hun eigen manier invulling geven aan deze bijzondere vrijetijdsbesteding.

‘Ik had niks met bijen,’ lacht Katja Boumans, terwijl ze een glas water met een smaakje voor me inschenkt. “Ik heb wat citroenmelisse erin gedaan, lekker hè?” Ze kijkt uit over haar bosrijke tuin, vol bomen, struiken, bloemen en kruidenplanten. Veel dracht (planten die in de vorm van nectar en pollen voedsel leveren aan insecten) voor bijen! “Mijn werk in de zorg, dat zich voornamelijk in de weekenden afspeelt, geeft mij de ruimte om veel tijd te kunnen doorbrengen met tuinieren.” Vol spanning wacht ze nu op haar eerste bijenvolk. “Vorig jaar heb ik een groot insectenhotel neergezet. Het viel me op dat er ook bijen in gingen nestelen. Dat vond ik opvallend, dus ik ben gaan googlen en kwam tot de ontdekking dat er meer dan 360 soorten bijen bestaan. Met kerst zag ik een aantal oude bijenkorven en toen werd mijn interesse in bijen opnieuw getriggerd: Hoe werkt dat eigenlijk? Weet je wat? Ik ga een cursus doen!” Katja klopte eind maart aan bij imkervereniging de Mijnstreek in Merkelbeek en startte meteen met een beginnerscursus bijen houden. “Ik wilde eigenlijk later beginnen, maar de beste tijd is natuurlijk nu, want het bijenseizoen loopt van maart tot en met juli.” In die paar weken heeft ze al zoveel geleerd dat ze nu denkt: Een bijenzwerm? Kom maar op! “Terwijl dat eerst mijn grootste angst was!”  

De bijen verzamelen nectar en pollen en zetten dit om in honing. Daarmee vullen ze de raten in de bijenkast, zodat ze voedsel hebben om te overwinteren. Imkers slingeren de honing uit de raten en voeren de bijen aan het einde van het seizoen bij met suikerwater. - KatjaWaltmans

Woestijngebied

Hub Kleuters heeft al wat meer ervaring en beschikt over vijf volken. “Na mijn pensionering ben ik eerst kooklessen gaan nemen. Ik wilde graag voor mezelf kunnen zorgen, mocht ik ooit alleen komen te staan. De kookjuf behandelde een mede-cursist, die brandwonden had opgelopen, door zijn hele arm met honing in te smeren. Het hielp! Juf Elke werkt veel met honing, haar vader is professioneel imker. Zo kwam ik op het idee om ook met bijen te gaan werken.” Aan ruimte geen gebrek op de voormalige varkenshouderij aan de Vogelsvalderenweg, maar de landbouwgrond in de omgeving is “een woestijn voor bijen. Daar is niks te vinden.” Een kersenboomgaard werd aangelegd en de directe omgeving van de kasten volgeplant met bloeiende struiken die voedsel leveren voor insecten. Ook Hub meldde zich bij de Mijnstreek. “Daar leerde ik de fijne kneepjes van mentor Hub Curfs, zonder hem was ik allang weer gestopt!” Hub Kleuters neemt elke avond een flinke eetlepel van zijn eigen honing. “Ik vind het niet alleen lekker, ik ben ook overtuigd van het positieve effect op mijn gezondheid.”

Zachtaardige volken

Een zeer ervaren imker is Eckhard Sambeth, die zijn eigen zachtaardige volken kweekt. “Ik ben vaak gestoken en heb me toen hierop toegelegd.” Voordat hij de raten, zonder beschermende kleding, uit de kasten haalt bedwelmt hij de bijen kort met rooktabak uit zijn eigengemaakte pijp. De oud-leidinggevende bij een groot wegenbouwbedrijf woont op de Heiberg in Amstenrade en bouwt zijn aantal volken af. “Ik had er ooit wel veertig, maar nu heb ik nog vijftien productievolken en tien afleggers die ik in november weer samenvoeg met de bestaande productievolken. Deze manier van werken zorgt ervoor dat ik altijd jonge, vitale koninginnen heb.” Zijn passie begon met de twintig fruitbomen die op het perceel stonden dat hij in 1983 bebouwde. “Ik dacht: eigenlijk moet ik bijen hebben voor de bestuiving. Een collega hoorde dat en zei: Ik kom ze je wel brengen!” Eckhard is gefascineerd door de vele bijzondere eigenschappen van bijen: “Bijen kunnen dingen die mensen niet kunnen. Zo hebben ze bijvoorbeeld een wonderbaarlijk oriëntatievermogen. De kwispeldans tussen twee bijen geeft de andere bijen informatie over de vliegrichting die ze moeten nemen. En hun reukvermogen wordt zelfs ingezet bij de opsporing van springstof! Ik heb meerdere hobby’s, maar de imkerij is de laatste hobby die ik in verband met mijn leeftijd zal opgeven.”

Tekst en Beeld: Katja Waltmans